DOJRZALI, PRZEDSIĘBIORCZY I... ZAGUBIENI – KONFERENCJA EDUKACYJNA BEZEE
Nauczyciele są największymi idealistami na świecie – takim stwierdzeniem Przemysław Staroń rozpoczął konferencję BeZee Trendy w Edukacji. W Europejskim Centrum Solidarności znów spotkali się eksperci i pasjonaci nowoczesnej edukacji. Konferencję organizuje Gdański Inkubator Przedsiębiorczości STARTER oraz Miasto Gdańsk.
POKOLENIE Z NIE JEST W STANIE KOMUNIKOWAĆ SIĘ BEZ MEDIÓW
Przemysław Staroń to psycholog i kulturoznawca, wykładowca na Uniwersytecie SWPS i nauczyciel w II Liceum w Sopocie, gdzie prowadzi międzypokoleniowy fakultet filozoficzny „Zakon Feniksa”. Do pracy zaprzągł najbardziej popularną wśród młodzieży aplikację do wysyłania zdjęć – Snapchat. Dzięki temu uczestnicy zajęć zaczęli myśleć kategoriami filozoficznymi, „widzieć” filozofów czy ich teorie w codziennym życiu. Prześcigając się w wysyłaniu snapów (dla potrzeb zajęć nazywanych filosnapami), młodzież nie tylko przyswaja wiedzę, ale również ćwiczy się w obserwacji świata, a co za tym idzie – uczy się myśleć. Nie do przecenienia jest też wyrabianie umiejętności dowcipnego kondensowania treści, stosowania skrótów myślowych, inteligentna zabawa skojarzeniami. Starsi uczestnicy zajęć natomiast nauczyli się korzystać ze Snapchata, co daje im możliwość lepszego zrozumienia świata swoich dzieci i wnuków.
Przemysław Staroń
EDUKACJA MOŻE BYĆ ZABAWNA
Marek Przystaś z wielką pasją opowiadał o Akademii Duckie Deck – ofercie dużych imprez, podczas których dzieci edukują się poprzez programowanie, animację, pisanie wierszyków, malowanie, komponowanie muzyki. Teren imprezy to „cyrk edukacyjny”, plac zabaw do eksploracji, gdzie wszystkiego można dotknąć, zepsuć, można popełnić błąd, czyli eksperymentować. Dziecko uczy się w sposób naturalny, kiedy z uśmiechem na twarzy może eksplorować, badać, poznawać. Skoro na imprezy organizowane przez Akademię w dużych miastach przychodzą tłumy rodziców z dziećmi, to może taka forma sprawdziłaby się też w szkołach?
TO UCZEŃ POWINIEN ZADAWAĆ PYTANIA, NIE NAUCZYCIEL
Jolanta Gałecka pracuje obecnie w Young Digital Planet jako ekspert edukacyjny. Z wykształcenia jest radcą prawnym, a z edukacją zetknęła się w Stanach Zjednoczonych, gdzie pracowała w szkole Montessori i szkole Waldorfskiej, poznała też szkoły publiczne. Świat nowoczesnych technologii zgłębiała w firmie Microsoft. Propaguje nowe podejście do uczenia się i nauczania, oparte na neuropsychologii. Podczas swojego wystąpienia zwróciła uwagę na proces uwalniania dopaminy, odpowiedzialnej za motywację. Wystrzał dopaminy następuje wtedy, kiedy odczuwamy ciekawość, czekamy na to, co się wydarzy. Ciekawość rodzi pytania. W naszej szkole pytania zadaje głównie nauczyciel, wtedy uczniowie nie mają motywacji do szukania odpowiedzi. Pojawia się nuda, czyli emocja społeczna chroniąca przed sytuacją szkodliwą dla umysłu. Wydaje się, że szkoła częściej wykorzystuje inne czynniki motywujące – strach i chęć zysku. Wtedy jednak uczniowie uczą się dla nauczyciela albo dla rodziców. Wystarczy wzbudzić ciekawość, zachęcać do stawiania pytań, a będą uczyć się dla siebie. A to pozwoli im lepiej wykorzystać wiedzę i nabyte umiejętności.
ABY PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ NIE BYŁA NUDNYM PRZEDMIOTEM
Joanna Grandzicka, wiceprezes Gdańskiego Inkubatora Przedsiębiorczości STARTER, opowiadała o projektach inkubatora dla uczniów i nauczycieli: Lekcje Przedsiębiorczości i Gdańsk Business Week. Ideą tych projektów jest zmiana sposobu nauczania przedsiębiorczości – odejście od teorii w stronę praktyki. Już od najmłodszych klas uczniowie spotykają się z przedsiębiorcami, aby czerpać doświadczenie i na żywym przykładzie poznawać tajniki prowadzenia biznesu. Zajęcia prowadzone są w weekendy lub popołudniami, organizowane są też półkolonie. Specjalnie przygotowany projekt skierowano również do nauczycieli, którzy zdecydowali się na udoskonalanie lekcji przedsiębiorczości w szkole.
RÓŻNORODNOŚĆ NADAJE SMAK NAUCE
Richard Spencer to wykładowca z Wielkiej Brytanii, wyróżniony Orderem Imperium Brytyjskiego w uznaniu zasług na rzecz Nauki oraz laureat nagrody Teacher Prize Awards. W swojej pracy kieruje się sprawdzoną zasadą: słuchaj swoich uczniów. Kiedy poszukiwał metod dotarcia do uczniów z niełatwą wiedzą biologiczną, postanowił po prostu spytać ich, co sprawia, że lekcja jest dobra, a co na pewno się nie sprawdza. Ankieta zawierała następujące stwierdzenia: struktura, wiedza, atmosfera, zabawa, interakcja, różnorodność, entuzjazm. Okazało się, że najwięcej uczniów wskazało na różnorodność. Nie sprawdzają się zupełnie: kopiowanie (przepisywanie), słuchanie, wykład. Postanowił więc jak najbardziej urozmaicić swoje lekcje i wprowadził… śpiew i taniec. Okazuje się, że skandując do rytmicznej muzyki i ruszając się w specjalnym układzie tanecznym, łatwo można zapamiętać składniki i sposób łączenia łańcucha DNA. O czym przekonali się uczestnicy konferencji w praktyce – Richard Spencer zachęcił wszystkich do ruszenia się z krzeseł i odtańczenia układu. Było wesoło!
PROGRAMOWANIE TO NIE TYLKO PISANIE KODU
O znaczeniu nauki programowania opowiadało dwoje prelegentów: Krzysztof Jaworski z organizacji Mistrzowie Kodowania oraz Kamila Sidor z Geek Girl Carrots. Dla rozwoju nowoczesnej, otwartej edukacji konieczne jest przeprojektowanie przestrzeni uczenia się. W odpowiedniej przestrzeni wyzwoli się kreatywność. Należy stawiać przed uczniami zadania, które pozwolą im przeżywać pozytywne emocje. Programowanie to nie tylko pisanie kodu, to także rozwiązywanie problemów w grupie. Zajęcia programowania nie polegają na siedzeniu przed komputerem. To nabywanie umiejętności planowania, przewidywania, szukania błędów i poprawiania ich czy tworzenia własnego języka programowania. Jako propagatorka kobiet w biznesie IT, Kamila Sidor prosiła o szczególne zachęcanie dziewcząt do programowania.
NIE MÓWCIE NIKOMU, ŻE TO GRA EDUKACYJNA
Jakub Ryfa jest doktorantem na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu, jako pasjonat gier komputerowych powołał Poznańską Gildię Graczy i został jej prezesem, a wraz z dr. hab. Szymonem Truskolaskim założył firmę Doji Educational Innovations. Panowie postanowili zmienić wizerunek gier edukacyjnych, które zazwyczaj kojarzą się z nudą. Swoją grę Coffee Noir stworzyli w oparciu o zasady konstruowania gier rozrywkowych (grafika nawiązująca do amerykańskich komiksów, klimat noir, przemyślany interfejs, zagadka kryminalna i detektyw, któremu trzeba pomóc tę zagadkę rozwiązać). Powstała kryminalna gra biznesowa z intrygującą fabułą, która pozwala mimochodem nauczyć się zarządzania przedsiębiorstwem i prowadzenia negocjacji handlowych.
PRZEDSIĘBIORCY POZYTYWNIE NASTAWIENI DO ŻYCIA
Essi Lehtovaara z Finlandii jest jedną z twórczyń innowacyjnego programu edukacyjnego Me & My City, który zdobył duże uznanie w świecie. Założeniem programu jest wykształcenie przedsiębiorców pozytywnie nastawionych do życia. Uczniowie tworzą społeczność miejską – wcielają się w urzędników, w osoby poszukujące pracy (piszą cv, idą na rozmowę kwalifikacyjną). Kiedy dostają pracę, wykonują określony zawód. Mogą też założyć firmę. Uczą się zarządzania pieniędzmi – zakładają konto w banku, muszą płacić rachunki i podatki. Dzięki zabawie mogą sprawdzić swoje predyspozycje i zrozumieć podstawy ekonomii.
NIE MÓW DZIECKU, ŻE PIENIĄDZE SZCZĘŚCIA NIE DAJĄ
Dominika Nawrocka, autorka bloga Kobieta i pieniądze, z dużą swadą opowiadała o tym, jak odczarować myślenie o pieniądzach. Jest propagatorką edukacji finansowej od najmłodszych lat: dziecko powinno brać udział w rozmowach o domowym budżecie, powinno się uczyć gospodarowania pieniędzmi dzięki zarządzaniu własnym kieszonkowym (mała księgowość), grać z rodzicami w edukacyjne gry biznesowe. Ogromne znaczenie ma to, jakie podejście do pieniędzy mają rodzice. Jeśli nie potrafią przekazać dziecku dobrych wzorców, to duża w tym rola szkoły. Tradycją jest, że w szkole źle się mówi o pieniądzach – trzeba to szybko zmienić. Warto zainteresować się działaniami Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej, które prowadzi między innymi projekty edukacyjne dla uczniów i wydaje podręczniki. Prelegentka poleca szczególnie program dla edukacji wczesnoszkolnej Myślę, decyduję, działam – finanse dla najmłodszych (podręcznik, karty pracy, materiały dla nauczycieli).
MATEMATYKA MUSI BYĆ PEŁNA ZNACZENIA
Maarit Rossi to doświadczona nauczycielka matematyki z Finlandii, autorka podręczników, laureatka Teacher Prize Awards. Uważa, że matematyka może być interesująca i pełna wyzwań, trzeba tylko pokazać jej przydatność w codziennym życiu. Na jej lekcjach uczniowie rozwiązują realne problemy – robią zakupy za ustaloną kwotę albo planują pomoc humanitarną w Afryce (ilu uchodźców, w ilu obozach, rozmieszczenie geograficzne, liczba ciężarówek z pomocą żywnościową, wartość kaloryczna produktów itp.). Uczą się również, że nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, że odpowiedzi jest wiele, nawet w matematyce.
POKOLENIE Z – ŚWIAT JEST MOJĄ KLASĄ
Dorota Porażka jest wiceprezesem firmy Doradca Consultants Ltd., wcześniej była nauczycielką języka angielskiego. Jest absolwentką Międzynarodowego Programu Studiów MBA, w ramach którego napisała pracę dyplomową na temat młodszych pokoleń na rynku pracy. Prywatnie mama dwóch „Zetek”. Jej wystąpienie było skarbnicą wiedzy na temat pokolenia Z. Niepokój wzbudzają badania, które wykazały charakterystyczne dla tego pokolenia zmiany w mózgu powodujące płytkie przetwarzanie, łatwą dekoncentrację, słabą komunikację werbalną. Winą za te przemiany należy obarczyć sposób komunikowania się poprzez symbole, zdjęcia, krótkie filmiki oraz niepewną, ciągle zmieniającą się sytuację zewnętrzną (brak stabilności, poczucie, że świat stał się niebezpieczny). Młodzi ludzie są w stałym kontakcie z rówieśnikami, ale przez media społecznościowe, nie rozstają się z wirtualnym światem, wszystko załatwiają przez telefon z dostępem do Internetu. Nie oglądają telewizji, wolą You Tube. Tam też znajdują idoli – są nimi youtuberzy. Wielu z nich cierpi na syndrom FOMO (fear of missing out), czyli lęk przed tym, że coś nas omija, że przeoczymy jakąś informację, że nie będziemy na bieżąco (ciągłe zerkanie do telefonu, czy nie pojawił się nowy post, nie przyszła nowa wiadomość, zdjęcie itp.) oraz przed dokonaniem niewłaściwego wyboru – przed tym, że spośród wielu możliwości nie wybierzemy tej najlepszej, że ktoś będzie od nas szybszy, lepszy. Dużym wyzwaniem dla nauczycieli jest utrzymanie uwagi uczniów, z najnowszych badań wynika, że pokolenie Z potrafi się skupić na 8 sekund (jeszcze niedawno było to 11 sekund). Trzeba też docenić zmiany pozytywne. W porównaniu z poprzednim pokoleniem, „Zetki” są dojrzalsze (spadła liczba korzystających z używek oraz liczba nastoletnich ciąż), przedsiębiorcze, myślą poważnie o swojej przyszłej pracy, mają dość jasno sprecyzowaną wizję miejsca, warunków pracy i relacji z pracodawcą. Zamiast bogactwa wybierają wpływ. Mają też inne podejście do finansowania przedsięwzięć – na przykład poprzez zbiórki od internautów (crowdfunding). Chętnie korzystają z platform MOOC (massive open online course), czyli otwartych kursów internetowych. Jak odnaleźć się w świecie naszych uczniów? Podążać za nimi w kierunku, w jakim zmienia się świat.
Małgorzata Jasnoch
INTRYGUJĄCE CYTATY
Ze szkołą jest jak z ciążą – też trwa dziewięć miesięcy i w trzecim tygodniu zaczyna mdlić.
Przemysław Staroń
Przysłowie afrykańskie mówi, że do wykształcenia jednego dziecka potrzebna jest cała wioska. U nas sadza się całą wioskę przed jednym nauczycielem.
Joanna Grandzicka
Słuchaj swoich uczniów!
Richard Spencer
Co zrobisz, aby uczniowie byli skłonni kupić bilet na twoją lekcję?
Krzysztof Jaworski
Programowanie pozwala na zrozumienie, że popełnianie błędów jest normalne. Szkoła tego nie uczy.
Kamila Sidor
Matematyka musi wywoływać ciepłe wspomnienia.
Maarit Rossi
Potrafimy rozwijać niebotyczne prędkości, lecz sami zamknęliśmy się od środka. Nowoczesność, dając obfitość, zostawiła nas samych w potrzebie. Nasza wiedza wypełniła nas cynizmem, nasza inteligencja to twardość i nieżyczliwość. Myślimy za dużo, a czujemy za mało. Bardziej niż nowoczesności potrzebujemy człowieczeństwa. Bardziej niż inteligencji potrzebujemy dobroci i łagodności. Bez tych przymiotów życie będzie pełne przemocy, a wszystko przepadnie.
Charlie Chaplin, przemówienie fryzjera z filmu Wielki Dyktator (z prezentacji Doroty Porażki)