PRZEMOC WOBEC DZIECKA - REAGUJ WŁAŚCIWIE
Przemoc. Stop. Reaguj. Stop. Masz prawo. Stop. Niby oczywiste, ale czy na pewno? Niby konieczne, ale czy zawsze? Jak pomagać, żeby nie zaszkodzić? Gdzie jest granica, której nie można przekraczać? Przemoc – weryfikuj każde podejrzenie! Reaguj – tylko mądrze! Masz prawo – korzystaj z niego, pamiętając przy tym o prawach drugiego człowieka!
Liczne kampanie społeczne nawołują do odpowiedniej postawy wobec przemocy. Definiują nam, co przemocą jest, a co nie. Prezentują liczne przykłady, jak powinniśmy się zachować, kiedy zaobserwujemy sytuację przemocową. Jednak, jak to zazwyczaj w życiu bywa, od teoretycznych założeń – bardzo słusznych w tym przypadku – do realizacji często trudna i nie tak oczywista, jakby się mogło wydawać, droga.
Reaguj – ale jak? Często spotykane zdarzenie: mama i dziecko. Dziecko krzyczy, mama traci kontrolę i wymierza klapsa lub agresywnym komunikatem stara się opanować sytuację. W rezultacie mamy krzyczące dziecko i krzyczącą matkę. Jesteśmy my – obserwatorzy. Na początku oceniamy całą sytuację – ocena innych przychodzi nam łatwo, bez głębszej refleksji. Oceniamy i wysnuwamy tezę: „Ja bym tak nigdy nie postąpił”. Ale tego nie możemy być pewni – oby rzeczywiście tak było, ale jak wiemy, życie potrafi zaskakiwać, trafne jest tutaj stwierdzenie „nigdy nie mów nigdy” – bo nie wiesz. Zatem przede wszystkim, nie oceniaj! W zaobserwowanej sytuacji postaraj się znaleźć szerszy kontekst, wczuj się w rolę rodzica, w rolę dziecka i spróbuj zareagować tak, by osiągnąć zamierzony efekt. Nie krytykuj, nie wygłaszaj medialnych sloganów – pomóż, zareaguj z empatią i zrozumieniem. Nie dopuść do sytuacji, kiedy twoja interwencja spotęguje agresję w stosunku do dziecka, jak i do twojej osoby. Reaguj – ale mądrze!
Kto najszybciej jest w stanie zweryfikować, czy dziecko jest ofiarą przemocy? Nauczyciel i pedagog szkolny, którzy obserwują dziecko każdego dnia. Nauczycielu: bądź czujny – nie lekceważ żadnych sygnałów! Kiedy masz choćby najmniejsze wątpliwości, skonfrontuj je z osobami, którym znane jest środowisko dziecka. W trudnych, nie do końca pewnych przypadkach, warto sięgnąć do innych źródeł, tworząc tzw. zespoły interdyscyplinarne. W skład takiego zespołu mogą wchodzić osoby znające sytuację dziecka (np. pedagog, kurator, pracownik socjalny), ale też specjaliści posiadający niezbędną wiedzę i doświadczenie. Podejmując konkretne działania, pamiętaj, aby zawsze brać pod uwagę szerszą perspektywę. Jeśli jesteś pewny, że w rodzinie dziecka występuje przemoc (w jakiejkolwiek formie: fizyczna czy psychiczna), postaraj się odpowiedzieć na pytania: dlaczego tak się dzieje, co zrobić, aby zmienić zaistniałą sytuację, jak pomóc dziecku oraz jego rodzinie? Nie sięgaj po najprostsze rozwiązania – są skuteczne tylko na chwilę. W przypadku podejrzenia o przemocy w stosunku do dziecka musisz być bardzo ostrożny, nie możesz podejmować pochopnych decyzji, opartych wyłącznie na intuicji. Weryfikuj. Sprawdzaj. Nie osądzaj, nie mając pewności. Wyroki wydaje się łatwo, nawet jeśli nie mają uzasadnienia. Musisz pamiętać, że kiedy machina ruszy, to bardzo trudno ją zatrzymać…