Edukacja seksualna

W jed­nej z in­ter­ne­to­wych dys­ku­sji na te­mat edu­ka­cji sek­su­al­nej prze­czy­ta­łam: „Nie mia­łem edu­ka­cji sek­su­al­nej. Mia­łem za to za­…ste dzie­ciń­stwo”. Ch­wi­lę po­tem: „Za­ło­ży­łem ro­dzi­nę świa­do­mie i mam trój­kę cu­dow­nych dzie­cia­ków. Bę­dę je chro­nił przed in­for­ma­cją z ze­wnątrz jak dłu­go mi się uda. Ca­łą wie­dzę sek­su­al­ną prze­ka­że­my im z żo­ną w od­po­wied­nim cza­sie. Czas ten nie mo­że na­dejść zbyt wcze­śnie i na pew­no nie bę­dzie o tym de­cy­do­wał mi­ni­ste­r”. Na py­ta­nie, czy nie oba­wia się In­ter­ne­tu, męż­czy­zna po­ka­zał, że są do­stęp­ne blo­ka­dy ro­dzi­ciel­skie.

Ta wy­po­wiedź za­wie­ra kil­ka róż­nych wąt­ków, a po­za tym pre­zen­tu­je po­sta­wę wie­lu ro­dzi­ców, dla­te­go po­zwa­lam so­bie na szer­szą po­le­mi­kę.

Do­bre, szczę­śli­we dzie­ciń­stwo moż­na prze­żyć, nie prze­cho­dząc edu­ka­cji sek­su­al­nej w szko­le, wy­star­czą do­brzy, otwar­ci i ak­cep­tu­ją­cy do­ro­śli w oto­cze­niu dziec­ka. Bo edu­ka­cja sek­su­al­na to nie jest tyl­ko lek­cja w pla­nie szko­ły. I nie za­czy­na się wte­dy, kie­dy ro­dzic czy mi­ni­ster o tym zde­cy­du­ją. Edu­ku­je­my sek­su­al­nie dzie­ci od ich na­ro­dze­nia. Dziec­ko naj­pierw od­czu­wa, a po­tem świa­do­mie ob­ser­wu­je, jak jest trak­to­wa­ne, jak do­ro­śli od­no­szą się do je­go za­cho­wa­nia, do je­go cia­ła, czy sza­nu­ją je­go gra­ni­ce, jak sza­nu­ją sie­bie na­wza­jem, jak się do sie­bie od­no­szą, jak mó­wią o so­bie, o dziec­ku i o in­nych lu­dziach. Każ­dy ko­men­tarz na te­mat ubra­nia, ja­kie wy­bra­ło dziec­ko, na te­mat za­ba­wek, któ­ry­mi się ba­wi, na te­mat spo­so­bu spę­dza­nia wol­ne­go cza­su – jest wie­dzą o tym, jak po­strze­ga­ją je do­ro­śli, co prze­kła­da się na prze­ko­na­nia o so­bie sa­mym. Kie­dy dziec­ko sły­szy: be­czysz jak ba­ba, dziew­czyn­kom nie wy­pa­da tak brzyd­ko mó­wić, złość pięk­no­ści szko­dzi, to za­baw­ka dla dziew­czyn­ki, nie dla chłop­ca, mo­że byś w pił­kę z ko­le­ga­mi po­grał, a nie ba­wił się z sio­strą lal­ka­mi, nie łaź po drze­wach jak chło­pa­czy­sko – otrzy­mu­je spo­rą daw­kę edu­ka­cji sek­su­al­nej. W przy­pad­ku tych aku­rat wy­po­wie­dzi do­wia­du­je się, że nie jest ak­cep­to­wa­ne, że nie sza­nu­je się je­go wy­bo­rów. Uczy się rów­nież lek­ce­wa­że­nia płci prze­ciw­nej. Edu­ka­cja sek­su­al­na to rów­nież re­kla­my w te­le­wi­zji czy na bil­bor­dach w prze­strze­ni miej­skiej, fil­my wszel­kie­go ro­dza­ju, pio­sen­ki, przy­pad­ko­wo za­sły­sza­ne roz­mo­wy. Trze­ba do­ro­słych otwar­tych i sa­mo­świa­do­mych, że­by prze­pro­wa­dzić dziec­ko przez dzie­ciń­stwo z po­sza­no­wa­niem je­go in­dy­wi­du­al­no­ści, a jed­no­cze­śnie na­uczyć ela­stycz­no­ści my­śle­nia, czy­li ak­cep­ta­cji i dla sie­bie, i dla „in­ne­go”. Rów­nież świa­do­mych te­go, że nie ma ja­kiejś gra­ni­cy cza­so­wej, od któ­rej dziec­ko za­czy­na się edu­ko­wać sek­su­al­nie.

Świa­do­mość płci bu­du­je się u dzie­ci oko­ło dru­gie­go ro­ku ży­cia, kie­dy uczą się mó­wić. Wte­dy za­da­ją py­ta­nia o „siu­sia­ki i si­sior­ki”. Po­tem py­ta­nia o spra­wy płci po­ja­wia­ją się co­raz czę­ściej, co­raz bar­dziej wni­kli­we. Dzię­ki wy­czu­ciu i wie­dzy na te­mat roz­wo­ju moż­na udzie­lić od­po­wie­dzi na po­zio­mie poj­mo­wa­nia dziec­ka. Nie na­zbyt na­uko­wej, nie na­zbyt in­fan­tyl­nej. Ty­le, ile trze­ba. Na to, o co dziec­ko py­ta, a nie – co nam się wy­da­je, że ma na my­śli. No i na­le­ży od­po­wia­dać, bo je­śli w któ­rymś mo­men­cie py­ta­nia prze­sta­ją się po­ja­wiać, to zna­czy, że dziec­ko stra­ci­ło za­ufa­nie, nie czu­ło się trak­to­wa­ne po­waż­nie al­bo uzna­ło, że wie­dza ro­dzi­ca jest nie­wy­star­cza­ją­ca. Je­śli do­ro­śli nie czu­ją się na si­łach udzie­lić w na­tu­ral­ny spo­sób rze­czo­wej od­po­wie­dzi, mo­gą się wes­przeć li­te­ra­tu­rą. Je­śli na­to­miast sa­mi nie od­po­wie­dzą ani nie pod­su­ną od­po­wied­niej lek­tu­ry (jest mnó­stwo ksią­że­czek do­sto­so­wa­nych do wie­ku dziec­ka), wte­dy w su­kurs dziec­ku przy­cho­dzi In­ter­net. Blo­ka­da ro­dzi­ciel­ska to do­bry po­mysł, ale ona dzia­ła tyl­ko w do­mu. W kom­pu­te­rze czy te­le­fo­nie ko­le­gi mo­że jej nie być.

Edu­ka­cja sek­su­al­na pro­wa­dzo­na w szko­le też mo­że być nie­wy­star­cza­ją­ca, a cza­sem szko­dli­wa. Kto pa­mię­ta daw­ny pdż (przy­go­to­wa­nie do ży­cia w ro­dzi­nie), wie, co mam na my­śli. Nau­czy­cie­le mo­gą być przy­mu­sze­ni do na­ucza­nia te­go przedmio­tu al­bo mo­że im się tyl­ko wy­da­wać, że są do­brze przy­go­to­wa­ni. Tak sa­mo jak w przy­pad­ku ma­te­ma­ty­ki, bio­lo­gii, hi­sto­rii czy pol­skie­go. Do­brym roz­wią­za­niem wy­da­ją mi się ze­spo­ły nie­za­leż­nych od mi­ni­ster­stwa edu­ka­to­rów sek­su­al­nych, eks­per­tów – z rze­tel­ny­mi ma­te­ria­ła­mi i so­lid­ną wie­dzą psy­cho­lo­gicz­ną, z prze­my­śla­ny­mi pro­gra­ma­mi edu­ka­cyj­ny­mi, z cy­kla­mi warsz­ta­tów. Ta­ka rze­czo­wa edu­ka­cja po­zwo­li dzie­ciom prze­fil­tro­wać tre­ści na­po­ty­ka­ne w In­ter­ne­cie, prze­dys­ku­to­wać nie­po­ko­je, o któ­rych nie chcą roz­ma­wiać z ro­dzi­ca­mi. Je­śli bę­dzie na to prze­strzeń rów­nież w do­mu, tym le­piej dla dziec­ka.

Po­wyż­sze roz­wa­ża­nia ka­żą mi bar­dzo ostroż­nie pod­cho­dzić do przy­to­czo­nych na po­cząt­ku ar­ty­ku­łu de­kla­ra­cji. Pre­zen­tu­ją­cy po­dob­ne po­glą­dy ro­dzi­ce wy­da­ją się nie być świa­do­mi ro­li, ja­ką przy­szło im ode­grać w ży­ciu swo­ich dzie­ci, a ich pla­ny za­pa­no­wa­nia nad cza­sem są je­dy­nie do­wo­dem, w ja­kiej nie­wie­dzy i ilu­zji ży­ją. Do­bre chę­ci i prze­ko­na­nie o je­dy­nie słusz­nej ro­li ro­dzi­ca nie wy­star­czą, że­by uchro­nić dziec­ko przed tra­gicz­ny­mi czę­sto skut­ka­mi wy­biór­czej al­bo błęd­nej wie­dzy na te­mat sek­su­al­no­ści, re­la­cji czy po­sia­da­nych praw. Odi­zo­lo­wa­nie dziec­ka od in­for­ma­cji z ze­wnątrz „tak dłu­go, jak się da” spo­wo­du­je tyl­ko szok, kie­dy już „się nie da”, a zbyt­nie zwle­ka­nie z wie­dzą o sek­su­al­no­ści do cza­su, kie­dy ro­dzic bę­dzie go­to­wy, mo­że wzbu­dzić je­dy­nie po­li­to­wa­nie.

Ten ko­men­tarz to tyl­ko drob­ny głos w bar­dzo sze­ro­kiej i wie­lo­wąt­ko­wej dys­ku­sji. Naj­waż­niej­sze jed­nak, że­by­śmy dys­ku­to­wa­li.

Dla szer­sze­go kon­tek­stu po­le­cam:

http://pon­ton.org.pl/

https://lu­bi­my­czy­tac.pl/k­siaz­ka­/4867220/no­we­-wy­cho­wa­nie­-sek­su­al­ne

https://lu­bi­my­czy­tac.pl/k­siaz­ka­/4862614/ro­zwo­j-sek­su­al­ny­-dzie­ci